De oude Zevenbergenaar mijmert nog wel eens over de tijd vóór de oorlog, toen het dorp nog rijkelijk bedeeld was met monumentale panden. Na twee bombardementen aan het begin en eind van de Tweede Wereldoorlog stond er niet veel meer overeind. 't Huis Steeland lag twee keer aan de rand van het oorlogsgeweld, maar bleef gespaard.
Rijdend langs de flauwe bochten in de provinciale randweg, lijkt het alsof je zo het enorme huis binnenrijdt. Vroeger lag Steeland ook in de bocht, maar dan van de Roode Vaart. De rivier liep tot in de jaren zestig dwars door het Zevenbergse hart. Toen was het kolossale grachtenpand in bezit van de suikerdirectie. De aan de overkant gelegen suikerfabriek was Zevenbergs grootste werkgever.
Huize Steeland zorgde in de jaren zeventig voor een nieuwe economische injectie met de huisvesting van de regionale stichting De Markenlanden. Vanuit dit hoofdkantoor vonden 650 mensen emplooi in de zorgsector in de Westhoek. In alle gaten en hoeken kwam kantoorpersoneel te zitten.
De Zevenbergse schilder Ger Luijten mocht het aanzienlijke pand op de kop van de Noordhaven een keer van een nieuw verflaagje voorzien. Gebroken witte kozijnen, donkergrijze deurlichten en grijs gevelsteen. Luijten raakte gecharmeerd van het gebouw en aarzelde niet toen De Markenlanden het rond 1997 te koop aanbood om er als huurder in verder te gaan. "Daarmee was de hypotheek direct gegarandeerd", aldus Luijten, die wel even overwogen heeft zijn schildersbedrijf aan de achterkant aan te bouwen. "Daar stak de gemeente een stokje voor. Nu zitten we prima aan de Campagneweg."
Bij nader inzien vind de schilder dat allerhande bijgebouwen het oorspronkelijke huis ook niet ten goede zouden komen. Met zijn kwast als wapen zorgt Luijten dat Steeland er goed uitgelicht wordt.
De geschiedenis van het huis gaat terug tot in 1556. In dat jaar kochten jonkheer Pauwels van Mechelen en schoutsdochter Anna de Cocq van Neerwijnen 84 roeden en 16 voet grond. Tegenover het huis lag de Blauwe Sluis, niet te verwarren met het gelijknamige gehucht bij Lage Zwaluwe. De familie Van Mechelen was gelieerd aan het Hof. Prins Maurits kreeg drie zonen bij Margaretha oftewel 'het Vrouwtje van Mechelen'.
Huis van Mechelen werd met vele andere woningen en boerderijen in 1595 bij Sevenbergs groote brand verwoest. In 1617 duikt de naam Van Steelandt (met een t op het eind) op. Jonkheer Philips van Steeland, raadsman van dezelfde Maurits en drossaard van Buren, huwde een andere Margaretha van Mechelen en liet een seer treffelyck getimmert huis bouwen, die de Stad en heerlyckheyt merckelelycken was verbeterende ende vercyerende.
Behalve een glasraam met het wapen van graaf Karel van Aremberg, heer van Zevenbergen, is van de inrichting niets bekend. Achter het huis lag de boomgaard: Steeland's boomgaard genoemd. Twee eeuwen later resideerde Domeinenrentmeester Jacob Groenveld in Steeland, maakte Johannes van Braambeek er een kostschool en kwam ene Karel Baron van der Borch van Rouwenoort nog als eigenaar in de boeken voor.
Onder scheepstimmerzoon Adriaan van de Werk, die ook Statenlid was, werd het notariskantoor. Hij gaf in 1871 opdracht tot de bouw van een nieuw Huis Steeland. Zoals dat er nu nog staat. Zoon Bastiaan van de Werk en Jean Bruckner voerden hier ook hun notariaat.
In de laatste volle eeuw stond het kantoorgebouw synoniem aan de suikerindustrie.
Timmerman Peter Smits verkocht Steeland in 1916 aan de Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek. Links van de voordeur kwam het kantoorpersoneel, rechts de woning voor de suikerdirecteur. Het suikerlijntje met Dikke Bertha als locomotief tufte jarenlang langs de statige gevels.
Toen de bewonersgeschiedenis nog niet was onderzocht werd de naam van het huis etymologisch op een eigenaardige wijze verklaard. Omdat het huis destijds aan de rand van de Zevenbergense kom stond, ontleedde men 'Steeland' in: op het scheiden van stad (stee) en land. Totdat de jonkheer van Buren uit de annalen werd opgevist.
Stichting De Markenlanden bleef schipperen met de beschikbare ruimte, ook na de foeilelijke aanbouw in de boomgaard, die grenst aan het zogeheten Kees Klasenplantsoen met peeënsteker. Een nieuw kantoor aan de Pastoor van Kessellaan bood soelaas, waarna huisbaas Luijten andere huurders ging zoeken. Dat werden onder andere de zuidelijke afdeling van de Koninklijke Korfbalbond, die inmiddels weer naar elders verhuisd zijn.
Nu zetelt reclamebureau Pixel aan de voorkant, zit zorgverlener Thebe op de bovenverdieping en huurt accountantskantoor Van der Burgt de bijgebouwen. Verder heeft mediator Fred Wozniak zijn klassiek bureau hier, waardoor ook de wieg van de voedselbank Moerdijk in 't Huis Steeland stond. Au Secours, tenslotte, geeft reanimatiecursussen aan de Noordhaven.
Eten bij de buren De Heeren van Zevenbergen is verleden tijd, al wordt de Coupe Romanoff nog wel aangeprezen. Jonkheer Steeland is ook geëerd met een straatnaam tussen restaurant en Beljaars.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten